374. Krutagjna

ప్రాణుల యొక్క పుణ్యపాపాలను ఎరుగునది.

సూర్య స్సోమో యమః కాలో మహాభూతాని పంచ చ |
ఏతే శుభా శ్శుభ స్నేహ కర్మణో నవ సాక్షిణః ||

సూర్యుడు, చంద్రుడు, యముడు, కాలము, పంచభూతాలు ఈ తొమ్మిది పుణ్యపాపాలకు, శుభాశుభకర్మలకు సాక్షులు. ఆ పరమేశ్వరి వీరికన్న వేరైనదికాదు. ఉపకారులకు ప్రత్యుపకారము చేసేది. కృతయుగములో ధర్మమువలె జ్ఞానము గలది.
అనగా కృతయుగంలో పరిపూర్ణజ్ఞానం ఏరకంగా ఉండేదో, ఆ రకమైన జ్ఞానము గలది. ఆ పరమేశ్వరి సూర్య చంద్ర కాలమయము, పంచభూతాల రూపంలో ఉండి ప్రపంచంలోని జీవులు ఏ క్షణంలో ఏ పనిచేస్తున్నారో గమనిస్తుంటుంది. శారీరకంగాగాని మానసికంగా గాని ఎవరు మంచి చెడు పనులు చేస్తున్నారో, వాటన్నింటిని ఎప్పటికప్పుడు తెలుసుకుంటూ ఉంటుంది. అందుచేతనే ఆమె కృతజ్ఞా అనబడుతుంది. ఆమె సర్వజ్ఞ,

పత్రపుష్పాద్యల్పమపి ప్రయచ్ఛతాంమోక్షం దదాతీతి

పత్రము పుష్పము మొదలగు అల్పవస్తువులతో అర్చించే వారికి కూడా, వారు అర్పించే వస్తువులను కాకుండా వారి భక్తికి తగినట్లుగా మోక్షము కూడా ప్రసాదిస్తుంది. సర్వజగత్తును తెలుసుకున్నది. ఆత్మరూపమైనట్టిది. కాబట్టి ఆ పరమేశ్వరి కృతజ్ఞ అనబడుతోంది. ఈరకంగా వాగీశ్వరీ రూపం వివరించబడింది.

Divine mother knows the merits and demerits of living beings. Sūrya s'sōmō yamaḥ kālō mahābhūtāni pan̄ca ca | ētē śubhā śśubha snēha karmaṇō nava sākṣiṇaḥ || Surya, Moon, Yama, Kalam and the five elements are the witnesses of all sins and virtues, auspicious and inauspicious deeds. So is Divine Mother. She reciprocates all the favors. She is embodiment of complete knowledge and pure consciousness. She is in the form of Sun, Moon and Panchabhutas and observes what the creatures of the universe are doing at any given moment. She is always aware of who is doing good and bad things, either physically or mentally. That is why she is called Krutagjna. She is omniscient, Patrapuṣpādyalpamapi prayacchatāmmōkṣaṁ dadātīti Those who worship Divine mother with offerings such as leaves and flowers, are blessed with salvation according to their devotion. Divine mother is the knower of the whole universe. She is like the soul of the body. So she is called Krutagjna.

That concludes the description of Divine mother's Vageshwari form.