453. Trinayanaa

సోమసూర్యాగ్నులనబడే మూడు నేత్రాలు గలది. తేజోవంతమైన మూడు నేత్రాలు గలది. కుడికన్ను - సూర్యుడు. ఎడమకన్ను - చంద్రుడు. ఫాలనేత్రము - అగ్ని అలాగే కుడికన్ను పగలు, ఎడమకన్ను - రాత్రి. ఫాలనేత్రము సంధికాలము.

జ్ఞానాత్మనే - నేత్రత్రయాయ ఔషట్

జ్ఞానమే మూడునేత్రాలుగా గలది. ఈ నేత్రాలవల్ల కలిగేది కాలజ్ఞానము. అంటే తిథి, పక్షము, మాసము, ఋతువు, ఆయనము, సంవత్సరము.

శంకర భగవత్పాదులవారు తమ సౌందర్య లహరిలోని 48వ శ్లోకంలో
అహః సూతే సవ్య తవ నయన-మర్కాత్మకతయా
త్రియామాం వామం తే సృజతి రజనీనాయకతయా |
తృతీయా తే దృష్టి-ర్దరదలిత-హేమాంబుజ-రుచిః
సమాధత్తే సంధ్యాం దివసర్-నిశయో-రంతరచరీమ్ ‖ 48 ‖

ఓ దేవీ ! నీ కుడికన్ను సూర్యాత్మకము పగలు, ఎడమకన్ను చంద్రాత్మకము రాత్రి. నీ మూడవ నేత్రము సంధ్యాకాలము సూచించుచున్నది.

Divine mother has three eyes called Soma, Surya, Agni. Bright with three eyes. Right eye - Sun. Left eye - Moon. Third eye - fire. Another interpretation is - right eye day, left eye - night, third eye is dusk/dawn.

Gnanatmane - Netratrayaya Aushat Divine mother has three eyes that represent the knowledge. Knowledge of time that is tithi, paksha, masa, ritu, ayana, year etc.

Saint Shankara in verse 48 of his Soundarya Lahari said like this ahaḥ sūtē savya tava nayana-markātmakatayā

triyāmāṁ vāmaṁ tē sr̥jati rajanīnāyakatayā |

tr̥tīyā tē dr̥ṣṭi-rdaradalita-hēmāmbuja-ruciḥ

samādhattē sandhyāṁ divasar-niśayō-rantaracarīm‖ 48‖ O goddess! Your right eye is sun-like during the day and your left eye is like moon-like at night. Your third eye represents twilight.

452. Tejovati

సూర్యుడు మొదలగు తేజోమూర్తులకు ఆధారభూతురాలు. ఆ పరమేశ్వరి నుండి అనేక వేలకోట్ల కిరణాలు ప్రసరిస్తున్నాయి. అందులో అగ్ని 108 కిరణములు సూర్యుడు 116 కిరణములు చంద్రుడు 136 కిరణములు వెరసి 360 కిరణములను గ్రహించగలిగారు. సూర్యుని ప్రకాశమువల్ల పగలు, చంద్రకాంతులవల్ల రాత్రి, అగ్ని కాంతులవల్ల సంధ్యవేళలయందు ఈ జగత్తులోని వ్యాపారాలన్నీ జరుగుతున్నాయి. అని గతంలో వివరించాం. అయితే ఈ కిరణాలన్నీ శ్రీచక్రంలోని నవావరణల నుంచే ప్రసరిస్తున్నాయి అని కూడా అంటున్నారు.

త్రికోణంలో      3x5= 15 కిరణములు
అష్టకోణంలో     8x1= 8 కిరణములు
అంతర్దశారంలో    10X2 =20 కిరణములు
బహిర్ధశారంలో      10X6 =60 కిరణములు
చతుర్దశారంలో.     14x4 =56కిరణములు
అష్టదళపద్మములో 8x8 =64 కిరణములు
షోడశదళపద్మములో    16 x7 =112 కిరణములు
భూపురంలో.       10X3 =30 కిరణములు

మొత్తం 365 కిరణములు

ఇవే సంవత్సరానికి రోజులు. లలితా సహస్రంలోని శ్లోకాల సంఖ్య 182 1/2 అంటే 365 పాదాలు. ఇవే కాంతి కిరణాలుగా భావించాలి అని చెప్పారు. అయితే వృత్తము లేక బిందువులో 360 కిరణాలు లేదా డిగ్రీలు ఉంటాయి. అంతేకాని 365 కాదు. అందుచేత ఈ లెక్క సరిగా అగుపించటం లేదు. అయినప్పటికీ వారి మతాన్ని కూడా ప్రతిపాదించాం. ఈ రకంగా కాంతిని ఇచ్చే వాటికి మూలాధారమైనది కాబట్టి తేజోవతీ అనబడుతుంది.

"She is the supporter of the Sun and other celestial bodies. Many billions of rays are emanating from Divine mother. Out of which the fire has taken 108 rays, the sun has taken 116 rays, the moon 136 rays and in total they absorbed only 360 rays. All the activities of this world are done in the light of the sun during the day, the light of the moon at night, and the light of the fire at dusk." We discussed this in previous names. But it is also said that all these rays are radiating from the Navavaranas of Srichakra.

3x5= 15 rays in the triangle 8x1= 8 rays in the octagon 10X2 = 20 rays in antardashaara 10X6 = 60 rays in bahirdashaara 14x4 = 56 rays in Chaturdashara. 8x8 = 64 rays in Ashtadalpadma 16 x 7 = 112 rays in Shodasadalpadma 10X3 =30 rays in Bhupuram. A total of 365 rays

These are the days of the year. The number of shlokas in Lalita Sahasram is 182 1/2 i.e., 365 padas (lines). It is said that these should be considered as rays of light. But a circle or point has 360 rays or degrees. And not 365. So, this calculation is not adding up. However, we want to propose it as stated. Divine mother is called Tejovati because it is the source of all things that emit light.

441. Koulamaargatatparasevita

 వంశపారంపర్యంగా వచ్చిన మార్గము కులసంబంధమైనది. దానినే కౌళము అని పిలుస్తారు. వ్రతఖండము అనే గ్రంథంలో “ఎవరికి దేవి కులమార్గాన ఉన్నదో, వానిచేత ఆమె ధూపదీప నైవేద్యములచే పూజింపబడును" అని చెప్పబడింది. కులమార్గాన్ని అనుసరించి సంప్రదాయం ప్రకారము ఆమెకు వివిధరకాలయిన నైవేద్యములు సమర్పించటం జరుగుతుంది.

శ్రీ విద్యను ఉపాసించేవారు మూడు రకాలు అని గతంలో వివరించాం. వారు
1. సమయాచారులు - వైదిక సంప్రదాయాలు పాటిస్తారు
2 మిశ్రమాచారులు - కౌళ, సమయాచారాలను మిళితంచేసి అర్చన చేస్తారు
3. కౌళాచారులు - తంత్రశాస్త్రాల ఆధారంగా పరమేశ్వరి అర్చన చేస్తారు. ఈ కౌళాచారులచే కులమార్గంలో పూజించబడుతుంది. కౌలము - కులమార్గము - పారంపర్యంగా అర్చించబడేది.

వంశము అనేకరకాలు వాటిలో
1. జనకవంశము- తండ్రి, తాత, ముత్తాత, ఆపై వారు.
2. విద్యావంశము- గురువు, పరమగురువు, పరమేష్టి గురువు
3. వర్ణము -కులాచారం
4. సుషుమ్నామార్గం.
వీటివల్ల సంక్రమించే విద్య పారంపర్యవిద్య. ఈ సంప్రదాయంలో పరమేశ్వరిని కౌళమార్గంలో అర్చించటం జరుగుతుంది. అందుకే ఆమె కౌళమార్గ తత్పరసేవితా అనబడుతుంది.

The spiritual path followed through the line of descent is called Kaula. In the sacred book, Vratakhanda, it is said that "by whomsoever the goddess is worshipped in the Kula path, she is worshiped with food. incense and fire as offerings". According to the Kulamarga, various kinds of offerings are made to Her.

We have explained earlier that there are three types of devotees of Sri Vidya. They are 1. Samayacharas - follow Vedic traditions 2 Mishramacharas - follow a combination of tantric and vedic traditions 3. Kaulacharas - Performs worship to Divine mother based on Tantra shastras. She is worshiped in Kulamargam by these Kaulacharas. Kaulamu - Kulamargam - traditionally worshiped.

Vamsha - dynasty is 4 types: 1. Genealogy- father, grandfather, great grandfather, and so on. 2. Vidyavamsa- Guru, Paramaguru, Parameshti Guru 3. Varna - caste 4. Sushumnamargam. The education transmitted by these is traditional education. In this tradition, Parameshwari is worshiped in Kaulamargam. That is why she is called Kaulamarga Tatparasevita.

440. kulakundaalayaa

మూలాధారంలో కర్ణికమధ్యన ఉండే బిందువే కులకుండము. అతి సూక్ష్మంగా ఉంటుంది. అదే ఆ దేవి యొక్క స్థానము. అదే కుండలిని అనబడుతుంది. ఈ విషయాన్ని వివరిస్తూ శంకర భగవత్పాదులవారు తమ

సౌందర్య లహరిలోని పదవశ్లోకంలో
సుధాధారాసారై-శ్చరణయుగలాంత-ర్విగలితైః
ప్రపంచం సిన్ఞంతీ పునరపి రసామ్నాయ-మహసః|
అవాప్య స్వాం భూమిం భుజగనిభ-మధ్యుష్ట-వలయం
స్వమాత్మానం కృత్వా స్వపిషి కులకుండే కుహరిణి ‖ 10 ‖

తల్లీ ! నీ పాదయుగము నుండి స్రవించు సుధాధారలచే ప్రపంచాన్ని తడిపే అమృతానికి నిధానమై, కాంతులు వెదజల్లే చంద్రుని వదిలి, నీ స్వస్థానమైన ఆధరాచక్రాన్ని చేరి అక్కడ భుజంగాకారము దాల్చి తామరదుద్దు మధ్యలో ఉన్న సన్నని రంధ్రమువలె మిక్కిలి సూక్ష్మమైన పృథివీతత్త్వమందు కుండలినీశక్తివై నిద్రింతువు, గతంలో చెప్పినట్లుగా ఆధారచక్రంలో నిద్రావస్థలో ఉన్న కుండలినీ శక్తిని జాగృతం చేసినట్లై, అది గ్రంథిత్రయాన్ని ఛేదించి సహస్రారం చేరి సుధాధారలు కురిపించి, ఆ తరువాత మళ్ళీ ఆధారచక్రంచేరి నిద్రావస్థలోకి జారుకుంటుంది.

సుషుమ్నకు ఆధారమైన మూలాధారము నందుండు కుండలిని ఆలయంగా గలది. కాబట్టి కులకుండాలయా అనబడుతుంది.

చిదగ్నికుండమే కులకుండము. అదే బ్రహ్మము. ముఖ్యప్రాణస్వరూపిణి అయిన పరమేశ్వరి నిర్వికార చిన్మాత్ర. బ్రహ్మమే నివాసస్థానముగా గలది.

Kulakunda is the point in the middle of the kernel of Mooladhara. It is very subtle. That is Divine Mothers abode. That is called Kundalini. St. Shankara explains this10th poem of Soundarya Lahari

Sudhādhārāsārai-ścaraṇayugalānta-rvigalitaiḥ

prapan̄caṁ sinñantī punarapi rasāmnāya-mahasaḥ|

avāpya svāṁ bhūmiṁ bhujaganibha-madhyuṣṭa-valayaṁ

svamātmānaṁ kr̥tvā svapiṣi kulakuṇḍē kuhariṇi‖ 10‖

Mother! The treasure of sudhadharas oozing from your feet, the nectar that wets the whole world, leaves the shining moon and reaches your abode, the Adharachakra. It travels like a snake passing through the tiny hole and rests in the middle of the lotus. That is the Kundalini Shakti. As explained earlier if one awakens the dormant Kundalini Shakti in the Adharachakra, it rises up and unties the three knots called brahma grandhi, vishnu grandhi and rudra grandhi. Then it reaches Sahasrara and causes the rain of sudha. After that it comes down to Aadhar Chakra goes into hibernation again.

Alaya means abode. Moolaadhaara is the support for Shushumna. Moolaadhaara is her abode. Hence, she is called Kulakundalaya.

Chidagnikunda is the kula kunda. That is Brahma. Parameshwari, who is the main prana, is the ever-constant Chinmatra. She who has Brahma as her abode.

438 - 439. kurukulla kuleshwari

కురుకుళ్ళా అనేది ఒక దేవత. శ్రీపురంలోని అహంకార చిత్తమయ ప్రాకారాల మధ్యలో విమర్శమయమైన బావి యందు ఉంటుంది.

లలితాస్తవ రత్నంలో

కురువిందతరుణినిలయాం కులాచలస్పర్థి కుచనమన్మధ్యాం

కుంకుమ విలిప్త గాత్రీం కురుకుళ్ళాం మనసి కుర్మహే సతతం ||

కురువిందరత్నములపై నివసించునది, కులపర్వతాలను మించిన కుచయుగములచే వంగిన నడుము గలది, కుంకుమలేపనము గావించబడిన దేహము గలది అయిన కురుకుళ్ళా దేవిని మనసున ధ్యానింతును. ఈ ప్రాకార అవరణలో ఆ దేవి పేరు శ్యామ. ఈమెనే కురుకుళ్ళాదేవి అంటారు. ఈ దేవతా స్వరూపంలోనే ఉంటుంది కాబట్టి లలితమ్మ కురుకుళ్ళా అనబడుతోంది.

సుషుమ్న మార్గంలో ముఖ్య నాడి కురుకుళ్ళా ఆనబడుతుంది. ఆధారచక్రం దగ్గర నుండి సహస్రారం దాకా, గ్రంథిత్రయముతో సహా ఈ ప్రాణి ఉంటుంది. అందుకే అది కురుకుళ్ళా అనబడుతుంది.

భావనోపనిషత్తులో

వారాహీ పితృరూపా, కురుకుళ్ళావళి దేవతా మాతా
శ్రీచక్రానికి ప్రధాన దేవత శ్రీదేవి. ఆమె శరీరం నుంచి వచ్చిన కాంతి పుంజాలు అష్టసిద్ధులైన అణిమాది దేవతలు. అలాగే సాదకుడి తండ్రి వారాహి. తల్లి కురుకుళ్ళావతి. ఇక్కడ మాతా అంటే సాధకుని కోరికలు తీర్చేది. ఐహికవాంఛలు తీర్చి మోక్షాన్ని ప్రసాదించేది.

మానవ శరీరంలో సుషుమ్నా నాడీమండలంలో ప్రాణనాడి అని చెప్పబడే సుషుమ్నా నాడినే 'కురుకుళ్ళా' అంటారు.
సుధాసింధువు మధ్యన మణిద్వీపమందున్న శ్రీదేవి పట్టణానికి చిత్తము - అహంకారము అనబడే రెండు ప్రాకారాల మధ్య విమర్శరూపమైన బావియందుండేది కురుకుళ్ళా దేవి అనే దేవత.

సజాతీయులైనటువంటి మాతృ మాన మేయముల సమూహము కులము అనబడుతుంది. అటువంటి వాటికి ఈశ్వరి, త్రిపుటికి ఈశ్వరి. కాబట్టి కులేశ్వరి. కురుకుళ్ళా అనే దేవత యే కులేశ్వరి అనబడుతుంది.

మూలాధారాదికం షట్చక్రం కుల మితి స్మృతం
మూలాధారము స్వాధిష్ఠానము మణిపూరము అనాహతము విశుద్ధిచక్రము ఆజ్ఞాచక్రము ఈ మార్గానికి కులమని పేరు. ఇదే సుషుమ్నా మార్గం. ఈ మార్గంలో సంచరించే ముఖ్యప్రాణ స్వరూపిణియే కురుకుళ్ళా దేవి. ఆమెయే కులేశ్వరి అనబడుతున్నది.

కులము అంటే నాడీమండలము. దీనికి ఈశ్వరి కాబట్టి కులేశ్వరి అనబడుతుంది. 84 లక్షల జీవరాశికి ఈశ్వరి కాబట్టి కులేశ్వరి అనబడుతుంది.

Kurukulla is a deity. She is in well that lies in between the ego and Chittamaya ramparts of Sripuram.

In Lalitastava Ratnam Kuruvindataruṇinilayāṁ kulācalasparthi kucanamanmadhyāṁ

kuṅkuma vilipta gātrīṁ kurukuḷḷāṁ manasi kurmahē satataṁ || She dwells on the Kuruvindaratnams, her waist is bent by the Kuchayuga, her body is suffused with saffron, my mind meditates on that Goddess Kurukulla. The name of that goddess in this prakara avarana is Shyama. Lalithamma is called Kurukulla because she is in this form of the goddess. In the Sushumna tract, the main nerve is called Kurukulla. This tract stretches from Aadhar Chakra to Sahasrara, including Granthi trio. Hence it is called Kurukulla.

In Bhavanopanishad

Vārāhī pitr̥rūpā, kurukuḷḷāvaḷi dēvatā mātā

Sridevi is the main deity of Srichakra. The beams of light coming from her body are the eight-headed Animadi deities. Varahi is the father of the seeker. Kurukullavathi is the mother. Here, mother means one who fulfills the desires of the seeker. She fulfills worldly desires and bestows salvation.

The Sushumna nerve which is the main nerve of the sushumna nerve group is called 'Kurukulla'

The goddess Kurukulla is located in the well between the two ramparts called Chittam and Ahamkara of the town of Sridevi in ​​Manidwipa between Sudhasindhu.

Kula represents the homogenous group of cognisor, cognition, cognized. This is a trio. Divine mother is the lord of such trio. So, she is called Kuleshwari. Goddess Kurukulla is known as Kuleshwari.

Mūlādhārādikaṁ ṣaṭcakraṁ kula miti smr̥taṁ Mooladhara - Swadhisthana - Manipura - Anahata - Visuddhichakra - Ajnachakra. This path is called Kula. This is the path of Sushumna. Kurukulla Devi is the main life form that circles this path. She is called Kuleshwari. Kula represents the entire nervous system. She is called Kuleshwari because she is the lord of this system. She is the lord of 84 lakh species born in this creation. So, she is called Kuleshwari.

436-437. kushala komalaakaara

సృష్ట్యాది నిర్మాణములందు నేర్పు గలది. కాబట్టి కుశలా అనబడుతుంది. భూతభవిష్యద్వర్తమాన కాలాలలో ఎప్పుడూ వృద్ధి క్షయాలు అనేవి లేనిది. ఎల్లప్పుడూ ఆరోగ్యంగా ఉండేది. క్షేమంగా ఉండేది. ఏ రకమైన వాంఛలు లేక తృప్తిగా ఉంటుంది. కాబట్టి కుశలా అనబడుతుంది. అన్ని విషయములందు అరితేరినది. అంటే పంచకృత్యాలయందు, సర్వవిధ విజ్ఞానమందు, చతుషష్టి కళలందు, అద్వితీయమైన నేర్పరి కాబట్టి కుశలా అనబడుతుంది.

కోమలము అంటే-మృదుత్వము. కాబట్టి కుసుమకోమలమైన ఆకారము గలది. ఒక్క దేవతలను, మానవులనే కాదు. క్రూరస్వభావులైన రాక్షసులను కూడా సమ్మోహింపచేయునది. సకల జన వశీకరణము చేయురూపము గలది.

Divine mother is skilled in creation. So, she is called kushala. She is the only constant in the whole creation. Everything else is always changing. Nothing can harm her. She doesn't desire for anything and is an embodiment of satisfaction. So, she is called Kusala. It is exceptionally skilled in all things i,e the Panchakrityas, in all kinds of scientific practices, in 64 fine arts, etc. So, she is called Kushala.

She is very soft. Not only Gods and humans but ferocious demons also get enchanted with her soft and smooth demeanor. So, she is called Komalaakaara.

422.Sandhya

It is said in Mahabharata that, “Sandhya means Brahma who has joined the sun. Sandhya, which is non-different from Brahma, is being worshiped by all the elements of Brahma, which are elements of the soul. I am serving such Sandhya." As divine mother is not different from such a sandhya, she is called by the name Sandhya.

'Sandhya is distinct by form. But it is the twilight that shines as the witness of karma', says Bharadhwaja Smriti.

The Agamas say that the Gayatri Mantra is composed of the fourth leg that is form of Sandhya. Therefore, the deity who should be worshiped at dawn and dusk is Sandhya.

Goddess Sandhya is said to be the daughter of Brahma in Kalikavarana.

In the Bhagavathi Purana, it is said that Sandhya, the daughter of Brahma's soul, performed penance and left her body and was born as Arundhati, the wife of Vashishtha. Sandhya is Parameswari who is the embodiment of Chichakti.

Goddess Sandhya is same as Gayatri, Savitri and Divine mother. She is worshiped during Sandhikalam. Dawn is the time before the sun rises and before the stars set. Dusk is the time after the sun set but the stars do not yet appear completely. These are twilight periods. Sandhya is meditated upon at this time. Sandhya is the dynamic energy of the Sun. This goddess should be meditated on in Ajnachakrasthana.

In Panchakosha, it is said that Manomayakosha is place of goddess Sandhya.

422. సంధ్యా

“సంధ్య అంటే సూర్యుని చేరిన బ్రహ్మ. ఆత్మ యొక్క అంశలైనటువంటి బ్రహ్మాది సకలభూతములచేత బ్రహ్మకు భిన్నముకానటువంటి సంధ్య ఉపాసించబడుచున్నది. దానికి నేను దాసుడను" అని మహాభారతంలో చెప్పబడింది. అటువంటి సంధ్య కు వేరైనది కాదు కాబట్టి మన సంధ్యా నామంతో పిలువబడుతోంది.

'బ్రహ్మది ఆకారభేదం చేత వేరుగా ఉన్నది. ఐనప్పటికీ కర్మకు సాక్షియై ప్రకాశించే ఈశ్వరశక్తియే సంధ్య' అని భారధ్వాజ స్మృతిలో చెప్పబడింది.

గాయత్రీ మంత్రము నాల్గవపాదముతో కూడినదై సంధ్యారూపిణి అవుతున్నది అని ఆగమాలు చెబుతున్నాయి. అందుచేత సంధ్యాకాలంలో ఉపాసించతగిన దేవత సంధ్య.

కాలికావురాణంలో సంధ్యాదేవి బ్రహ్మ యొక్క కుమార్తె అని చెప్పబడింది.

భగవతీపురాణంలో బ్రహ్మ మానసపుత్రిక అయిన సంధ్య తపస్సు చేసి శరీరాన్ని వదిలి వశిష్ఠుని భార్య అరుంధతిగా జన్మించింది అని చెప్పారు. చిఛక్తి స్వరూపిణి అయిన పరమేశ్వరియే సంధ్య.

సంధ్యాదేవతయే గాయత్రి, సావిత్రి, పరమేశ్వరి. ఈ సంధ్యా దేవత సంధికాలమున ఉపాసించబడుతుంది. సూర్యుడు ఉదయించకముందు, నక్షత్రాలు అస్తమించకముందు కాలము ఉదయసంధ్య. అలాగే సూర్యుడు అస్తమించాడు. కాని నక్షత్రాలు పూర్తిగా లేవు. అది సాయంసంధ్య. ఇవి సంధ్యావందన కాలములు. ఈ సమయంలో ధ్యానించబడేదే సంధ్య. సూర్యుడి యందలి చైతన్యశక్తియే సంధ్య. ఈ దేవిని ఆజ్ఞాచక్రస్థానంలో ధ్యానం చెయ్యాలి.

పంచకోశాలలోను మనోమయకోశము సంధికోశము అదే సంధ్యాస్థానము అని చెప్పబడుతోంది.

సంధ్యాస్నానం జపో హోమో దేవతానాం చ పూజనం |
ఆతిధ్యం వైశ్వదేవం చ షట్కర్మాణి దినే దినే |
సంధ్యావందనము, జపము హోమము, దేవతాపూజ, అతిధిపూజ వైశ్వదేవము ఈ ఆరు ప్రతినిత్యము చేయవలసినవి.

సంధ్య అనగా ఒక సంవత్సరము వయసు గల బాలిక. ఏకవర్షాభవేత్సంధ్యే అని చెప్పబడింది.

420.Gayathri

Gayan Pranan Trayata Iti Gayatri

Aitareya Brahmana says that Gayatri is the protector of souls. Gaya means life.

Ta dyatprāṇā vrāyatē tadgāyatrī

Brihadaranya Kopanishat explains that Gayatri is the life preserver. Tasmaddayantham trayate yatah protects the chanter. Shankara Bhashyam says Geite Tattvamanaya Gayatrithi. Divinity is chanted in this mantra. Hence it is called Gayatri.

There are two types of Gayatri Mantra.

1. Instructed to Brahmins in Upanayana period.
2. Embedded in the Vedas. This is Panchdashi Mahamantra.

That is why Gayatri Mantra is instructed for Brahmins while Panchdashi Mahamantra is instructed to all other varnas, said Agastya Maharshi. The meaning of both is the same. It is said that Gayatri is the protector of the body, Savitri is the Teja svarupa and Saraswati is the Vagrupa.

Savitridyotana Saiva Savitri Parikirthita

Creates and illuminates the world. So called Savitri.

Jatah Panohitritvan Vagrupatva Tsaraswati

Saraswati is Vagrupa. Chandas Gayatri is made up of twenty-four letters. There are many types of chandas. But the gateway to knowledge of Brahma is Gayatri chanting, that Gayatri brought Somarasa and gave it to the gods.

From Chandogyopanishat

Once all the deities sent Gayatri, Trishtap and Jagati chandas to fetch Soma. Among these, Trishtup and Jagati Chandassas have returned without the Soma. Moreover, they dropped some of their letters due to exhaustion on the way back. Gayatri Mantra went to Soma, defeated all those who would protect it and brought Soma to the devatas. On the way back, it also brought back the letters dropped by Trishtap and Jagati chandasas. Because of that Gayatri Chandasa became the greatest of all. Moreover, it is also spread in the morning, noon and evening times. Its dignity was ironed out by being indispensable to the Brahmin. That is why one who neglects Gayatri will not succeed in anything. There are 24 letters in Gayatri Chandhas, six for each pada and four padas. Other chandasas have more than 24 letters. But among them all, Gayatri is the best. Gayatri is the whole group of living beings. Speech is Gayatri, all living beings are Gayatri, Gayatri is in all the names we pronounce. Thus, all the living beings are Gayatri.

Gayatri is the saver of life. It is none other than the earth itself. All beings are supported by the earth. That is why the earth is the Gayatri who sings, chants, meditates and preserves the entire universe. The Panchabhutas and the group of senses present in the body are same as the earthly form of Gayatri. Gayatri, the physical form of Purusha, and Purusha, who is in the heart of it, are both the same. It is said that life forces are enshrined in that purusha i.e. Gayatri.

Gayathri worship is explained in Brihadaranyakopanishad, “The three words 'भूमि , अन्तरिक्ष, दयो' mentioned in the Upanishad have eight letters in total. In the word dyauh the dakara yakaras should be counted as two syllables. These are the names of the three worlds. Gayatri mantra has eight syllables per foot. There are three padas(phrases). So, the three worlds are the first pada. He who learns about the three worlds in this way conquers all the worlds.

There are eight letters in the three words ''रिच यजंसि सामानि' mentioned in the Upanishad. This is the second pada of Gayatri. That means the Vedas are the second leg. A person who knows this will acquire the wisdom of trayee school of thought.

The eight syllables of 'प्राण अपान व्यान' mentioned in the mantra are the third pada of Gayatri. Here in the letter Vya the Vakara Yakaras should be counted as two letters. He who knows this (controlling the life forces) attains everything.

In the Upanishad Mantra 'तुरीयदर्शि  तंपदं' is the fourth leg. The word 'Darshitapadam' means that the ultimate who is in the Aditya Mandal is seen. It means that he is shining above all the worlds. Thus, one who knows the fourth leg of the Gayatri becomes famous and glorious. Turiyapadam is enshrined in truth. The eye is the truth. I saw something. When I say I heard, I believe what I saw. Therefore, the eye is the truth. Truth, which is the shelter of Turiyapada, is enshrined in strength. That is why strength is more lustrous than truth. Life is that strength. Tripada Gayatri saves lives. Gayatri is a prominent figure in Prana. Gayatri is the saver of life forces life Vag. Gayatri protects the chanter. Gayatri protects the worshiper. Tripada Gayatri is preached to 'Vatu' during Upanayana.

Asya śrī gāyatrī mahāmantrasya viśvāmitra r̥ṣiḥ | gāyatrīchandaḥ| śrī savitādēvatā| yambījaṁ| īṁ śaktih| ṇaṁ kīlakaṁ| japē viniyōgaḥ

nyasa:

Ōṁ tatsavituḥ brahmātmanē| varēṇyaṁ viśvātmanē| bhargōdēvasyarudrātmanē| dhīmahi satyātmanē| dhiyō yōnaḥ jñānātmanē| pracōdayāt sarvātmanē || 

dhyana:

Muktā vidruma hēma nīla davālaccāyai rmukhai strīkṣaṇaiḥ

yuktā mindunibad'dharatna makuṭāṁ tatvārtha varṇātmikāṁ |

gāyatrīm varadābhayāṁ kuśakāśā śmubhraṁ kapālaṁ gadāṁ

śaṅkhaṁ cakra madhā ravindayugaḷām hastay rvahantīm bhajē ||

mantramu:

Ōṁ bhūrbhuvas'suvaḥ tatsaviturvarēṇyaṁ || bhargōdēvasya dhīmahi | dhiyōyōnaḥ pracōdayāt |

This is tripadagayatri. But some sects worship the Gayatri in Anushtup chandas.

Tatsavitu rvrini mahe ౹ age devasya meal | Shrestham y sarvadhatamam |

Turanga Bhagasya Dhimahi

Speech is Anushtup. It is a form of Saraswati present in our body. So, they believe that Saraswati in the form of speech is being preached to them. When a Gayatri worshiper takes cows, horses or land as a gift, the evil caused by it will be removed if he chants the first pada. If he/she takes a donation in the for of Vedavidya, the evil caused by that donation will be removed by chanting the second pada of the mantra. "Even if he/she takes a donation of the lifes in the world, the evil will be removed by chanting the third pada. Such are the fruits of Gayathri worship.

Śud'dha gāyatrī pratyakṣaraṁ brahmaikya bōdhitā 

Every letter of Suddha Gayatri teaches about Parabrahman. That means the union of Jivatma and paramatma (Supreme Soul).

Mahā mantrasya cāpasya sthānē sthānē padē padē gūḍō rahasya garbhēna | ntō pa dēśa samucchayaḥ |

There is great mystery in every syllable and every place of Gayatri Mahamantra. Those who worship the Gayatri Mantra get to satisfy both material and spiritual desires. Those who worship the Gayatri enshrined in the heart become liberated from all bonds. Gayatri Mantra has 24 syllables. Prajapati is the form of the year. He is Kalasvarupa. 12 months per year. Two moon phases per month. This way there 24 moon phases. Those 24 Pakshas are the 24 letters of the Gayatri Mantra. 

There are three seasons per annum

1. Summer season 2. Rainy season 3. Winter season. Similarly, the Gayatri Mantra has three legs in it.

The three legs of the mantra are symbolic of 1. Earth 2. Bhuvarloka 3. Suvarloka. That is why those legs should be applied to the worlds and meditated upon.

1. First leg: Earthly coordination. Meditation should be done in the form of physical creation.

2. Second leg: Metaphysical coordination. That means meditation should be done in the metaphysical form of Shakti.

3. Third leg: Etheral coordination. That means meditation should be done with a focus on intuition.

While meditating in this way, the grace of Ashtavasus, presiding deities of the material world is obtained. After that the grace of Ekadasarudra, the presiding deities of Shaktis comes. After that, the blessings by the presiding deities of the world of wisdom, the Dvadasadityas is obtained. Each syllable of the Gayatri Mantra has a unique meaning. Let us learn that now.

Om - Brahma, Bhuh - Pranavasvarupa, Bhuvah - Annihilation of sorrow, Svah - Sukhasvarupa, Tat - That, savituh - shine with radiance, devasya - of God, varenyam - excellent, bhargah - sin-destroying radiance, dhimahi - meditate on, yah - whatever, nah - ours, dhiyah - the intellect, prachodayat - meditate on that radiance.

Explaining that both Panchdasi Mahamantra and Gayatri Mantra are one and the same, Bhaskara Raya has proved the meaning of Gayatri Mantra to Panchdasi Mahamantra in verses 60, 61 and 63 of his Varivasya rahasyam.

'Ka' Kakara in Panchdasi Mahamantra means Brahma who desires to create the universe. The first three words of the Gayatri Mantra mean Brahma. 'A' which is the second letter in panchadasi means savituh in the Gayatri mantra. The third letter, 'Ee' kara, represents Parameshwar, the Bhargodevasyadhi of the Gayatri Mantra.

In this way Kameswara and Kameswari, the reason of creation is known by Pradhamakutami of Srividya and Pradhamapada of Gayatri Mantra, is said. Paramashiva is the harmony of both of them. This world is his evolution. He is the inspirer of all intellect. Transcendent and core of all life forces.

The word Mahi in Gayatri Mantra refers to 'La' in Srividya. It represents the earth. So, from that the five elements of the world are known. This entire world is created by the Supreme Lord. Mahatripurasundari is the reflection of that Supreme Lord.

The meaning of the last 2 legs of the Gayatri Mantra is represented by Hrim Karam in Srividya. In this way Gayatri and Panchdashi Mahamantras have the same meaning. Gayatri Mantra is explained in the 12th Skandham of Devi Bhagavatam. 24 Rishis, 24 Chandassas, 24 Devas, 24 Saktis, 24 Colors, 24 Varnatattvas and 24 Varnamudras are mentioned for this mantra. We are also quoting them here.

Gayatri Mantra has 24 sages. They are

1. Vamadeva 2. Atri. 3. Vasishtha 4. Shukra 5. Kanva 6. Parashara 7. Vishwamitra 8. Kapila 9. Shauna 10. Yajnavalkya 11. Bharadvaja 12. Jamadagni 13. Gautama 14 Agastya 15 Kausika 16 Vyasa 17. Vatsa 18 Pulatsya 19 Manduka 20 Mudgala 21 Durvasa 22 Narada 23 Lomasu 24. Kashyapa

Gayatri mantra has 24 chandas. They are

1. Gayatri 2. Shakwari 3. Aakruti 4 Ushthik 5. Atishakwari 6. Anushtup 7. Dhruti 8. Sanskriti 9. Brihati 10 Atidhruti 11. Aksharapankti 12. Trishtubhamu 13. Virat 14. Bhuh 15. Pankti 16. Prasarapankti 17. Rbhuvah 18. Jagati 19. Swah 20. Atijagati 21. Prakruti 22. Jyotishmati 23 Vikriti 24. Kriti

Gayatri Mantra has 24 deities. They are

1. Bhagwa 2. Maitravaruna 3. Prajapati 4 Yama 5. Vaiswadeva 6. Chandra 7. Ganesha 8. Matrikas 9. Ishan 10. Tvashta 11. Vishnu 12. Savita 13. Pusha 14 Vasu 15. Aditya 16. Indragni 17 Rudra 18. Bruhaspati 19. Vayu 20. Kubera 21. Maitravaruna 22. Vamadeva 23. Ashwani 24. Fire

Among these deities there are two named Maitravaruna. It is not a typing mistake.

Gayatri Mantra has 24 Shaktis. They are

1. Vamadevi 2. Kanta 3. Sookshma 4. Priya 5. Vishwayoni 6. Saraswati 7. Vijaya 8. Visvabhadra 9. Vidruma 10. Vasa 11. Vilasini 12. Visalesa 13. Padmalaya 14. Prabhavati 15. Vyapini 16. Parashobha

17 Jaya 18. Vimala 19. Bhadra 20 Santa 21 Tamopaharini 22. Tripada 23. Durga 24. Satya

Varnas (colours) of Gayatri Mantra are 24. They are

1. Sampaṅgi 2. Padmarāgamu 3. Pasupu 4. Avise 5. Indranīlamaṇi 6. Pālamiśraṇamu 7. Pagaḍamu 8. Mutyamu 9. Sūryakānti 10. Spaṭikamu 11. Kuṅkuma 12. Cilukatōkaraṅgu 13. Padmapuṣpamu 14. Kāṭuka 15. Śatapatrakānti 16. Bālādityuḍu 17 raktamu 18. Kautakīpuṣpamu 19. Śaṅkhakundēlu 20. Vaiḍūryamu 21. Mallikākusumamu 22. Pagaḍamu 23. Karavīrapuṣpakānti 24. Tēne

Gayatri Mantra has 24 varna tatvas. They are

1. Soil 2 Eye 3. Water 4. Skin 5. Light 6 Speech 7. Sotra 8 Wind 9. Pani, Pada 10. Prana 11. Sky 12. Payu 13. Apana 14. Sand 15. Vyana 16. Rasa 17. Smell 18. Udana 19. Form 20. Tongue 21. Sameness 22. Touch 23. Sound 24. Upastha

Gayatri mantra has 24 types of mudras. They are

Sumukhamu 2. Ṣaṇmukhamu 3 muṣṭikamu 4. Sampuṭamu 5. Adhōmukhamu 6. Matsyamu 7. Vitatamu 8. Vyāpakān̄jalikamu 9. Kūrmamu 10. Vistr̥tamu 11. Śakaṭamu 12. Varāhamu 13. Dvimukhamu 14. Yamapāśamu 15. Sinhakrāntamu 16. Trimukhamu 17. Gradhitamu 18. Mahakrāntamu 19. Caturmukhamu 20. Ṣaṇmukhōnmukhamu 21. Mudgaramu 22. Pan̄camukhamu 23. Pralambamu 24. Pallavamu

But the mudras for the thirty-two-letter Gayatri mantra are as follows.

1. Trident 2. Lingam 3. Yoni 4. Surabhi 5. Akshamala 6. Ambujam

This type of Gayatri mantra is chanted by all Brahma Kshatriyas and Vaishyas. However

Omkaravyahritipurvam Gayathrim Brahmano Japet

Tristubham Chaiva Rajnyo Jagatim Vaishya Eva Ch.

Gayatri with Om and vyahrti is chanted by Brahmins

Gayatri in Trishtup chandas is chanted by Kshatriyas

Gayatri in Jagati chandas is chanted by Vysyas

Also in Mantra Shastra every Mantra has a Gayatri.

Katyayanaya Vidmahe Kanyakumari Dhimahi Tanno Durgih Prachodayat |

Mahadevyai Cha Vidmahe | Vishnupatyaicha dhimahi tanno lakshmih prachodayat ||

Gayatri Mantra is most powerful of all

Once, there was a drought. For almost fifteen years, not a single drop of rain fell. No food is available. Even the trees and the ants Perished. It was an intolerable drought.  Due to a scarcity of grass, cattle perished. Milk is not given to infants. Some people have gotten to the level of eating dead carcasses because they can't control their hunger. Others have killed their infants by strangling them since they were unable to nurture and raise them. It was a dance of destruction by the nature's fury. There was no way for certain scholars to band together and get out of this situation back then, was there? They held that belief. Finally, Gautama was remembered. In those days, some scholars got together and thought about the way to escape from this miserable situation. Then they approached Gautama. Gautama was a sage. He did great penance. He used to worship Paradevata. Because of her compassion, he was blessed with a boon that no matter the condition, if he plants seeds, they will sprout. So now if we all take refuge in Gautama, he will definitely help us. Thinking this they traveled to Gautama's ashram. Seeing these scholars who had come with their families, Gautama realized that they were in some danger and invited them and entertained them. Knowing what happened, prayed to para devata like this

Namō dēvi! Mahāvidyē! Vēdamātaḥ! Parātparē!

Vyāhr̥tyādi mahāmantrarūpē! Praṇavarūpiṇi! 

Sāmyāvasthātmikē! Mātaḥ! Namō hrīṅkāra rūpiṇi 

svāhā svadhā svarūpē! Tvāṁ namāmi sakalārdhadām 

bhaktakalpalatāṁ dēvīṁ avasthātraya sākṣiṇīṁ 

kuryātīta svarūpāṁ ca saccidānanda rūpiṇīṁ 

sarvavēdānta sanvēdyāṁ sūryamaṇḍala vāsinīṁ 

prātarbālāṁ raktavarṇāṁ madhyāhnē yuvatīṁ parāṁ

sāyāhnē kr̥ṣṇavarṇāṁ tāṁ vr̥d'dhāṁ nityaṁ namā myaham ||

He arranged a residence for all those who came and arranged food facilities for all of them through the boon given to him by the deity in the past. Those who had not had food and drinks for a long time and had even forgotten what they look like, got abundant food with Panchabhakshas by the grace of that Paradevata. They praised Gautama in various ways. They praised Parameshwari. All the pundits started performing yagnas. 100 yojanas of Gautams ashram is filled with all the pundits. Gautama protected all of them.

After some time, sage Narada came and praised Gautama's work and said, "Maharshi! You have supported them when they are in need. By using the boon given by Parashakti for them, your power increased. It is said that whoever helps others with his power, his power will be doubled. Now the same happened to you. All the deities like Indra are praising the work you are doing" he said. Hearing these words, the pundits became jealous. They could not bear Gautama getting such a name. By hook or crook, they wanted to tarnish Gautama's reputation.

It started raining. Gradually the ground cooled. Lakes started flowing. Rivers overflowed. The seeds are sprouting. The scholars also prepared to leave and created an illusionary cow. It came and started destroying the crops and food in the ashram premises. Seeing that, Gautama got angry. He did not want to beat the cow. So, he shooed it away. Then illusionary cow fell down and died. The scholars who were watching all this from the ashram said, "Gautam killed the cow. Cow slaughter is the greatest of all sins. We cannot stay in this ashram anymore. So, we are leaving" and left. Not knowing that it was Maya, Gautama pleaded them. He asked them for an idea to wash away this sin. Then the pundits thought of an impossible task for Gautama. After thinking for a while, they said that if the Ganga is brought down to earth and flowed over the dead cow, this sin will be washed away.

Gautama did penance for Lord Shiva for many years. Lord Shiva appeared and according to Gautama's wish, released two drops from his long hairs. That water flowed down the dead cow. That's when the dead cow got up. The river was named Gautami because it was floated by Gautama and Godavari because it came to save the cow. Pundits then ridiculed Gautama that he did so much penance to save an illusionary cow. Knowing the truth with divine vision, the sage got angry with them and said, "From now on, chanting of Gayatri will be unfruitful for you. Veda study and performing yagnas will not be for you. All of you will become unrighteous and corrupt. You will behave like cattle. This will continue for generations," he cursed. In the Dwapara Yuga, when all the scholars prayed for the forgiveness of the wrongdoing, Lord Krishna was born in Nanda's house in Yadu dynasty with essence of Parameshwari element. With Krishna's birth they were freed from the curse. they again performed Gayatri Anusthanam and attained liberation. One who chants Gayatri emerges with Brahman effulgence.

420.గాయత్రి

గయాన్ ప్రాణాన్ త్రాయత ఇతి గాయత్రీ

ప్రాణములను రక్షించునది గాయత్రి అని ఐతరేయ బ్రాహ్మణంలో చెప్పబడింది. గయలు అంటే ప్రాణాలు అని అర్ధం.

త ద్యత్ప్రాణా వ్రాయతే తద్గాయత్రీ ప్రాణరక్షణ చేయునది గాయత్రి అని బృహదారణ్యకోపనిషత్తు వివరించింది. తస్మాద్దాయంతం త్రాయతే యతః గానము చేయువానిని రక్షించునది. గీయతే తత్త్వమనయా గాయత్రీతి అని శంకర భాష్యం. ఈ మంత్రంలో దైవత్వం గానం చెయ్యబడింది. అందుచేత గాయత్రి అనబడుతుంది.

గాయత్రి మంత్రం రెండు రకాలుగా ఉన్నది.

1. బ్రాహ్మణులకు ఉపనయనకాలంలో ఉపదేశించేది.

2. వేదాలలో నిగూఢమైనది. ఇదే పంచదశి మహామంత్రము.

అందుచేతనే గాయత్రి మంత్రం బ్రాహ్మణులకోసం ఏర్పడగా పంచదశి మహామంత్రం అన్ని వర్ణాలవారికోసం ఏర్పడింది అన్నాడు అగస్త్యమహర్షి ఇంకా చెప్పాలి అంటే గాయత్రీ మంత్రము, పంచదశి మహామంత్రము రెండూ ఒక్కటే. ఈ రెండింటి అర్ధం కూడా ఒక్కటే. శరీరాదులను రక్షించటంచేత గాయత్రి అని, తేజస్వరూపమవటంచేత సావిత్రి అని, వాగ్రూపం కావటంచేత సరస్వతి అని చెప్పబడుతోంది.

సవితృద్యోతనా స్సైవ సావిత్రీ పరికీర్తితా

ప్రపంచాన్ని సృజించి ప్రకాశింపచేస్తుంది. కాబట్టి సావిత్రి అనబడుతోంది.

జాతః ప్రసవితృత్వాన్ వాగ్రూపత్వా త్సరస్వతీ

వాగ్రూపము గలది కాబట్టి సరస్వతి. ఇరవైనాలుగు అక్షరాలతో ఏర్పడ్డ ఛందస్సే గాయత్రి. ఛందస్సులు అనేకరకాలున్నాయి. కాని బ్రహ్మజ్ఞానానికి ద్వారం గాయత్రి ఛందస్సు, ఆ గాయత్రియే సోమరసాన్ని తెచ్చి దేవతల కిచ్చింది. 

ఛాందోగ్యోపనిషత్తులో

ఒకసారి దేవతలంతా గాయత్రి, త్రిష్టప్, జగతి ఛందస్సులను సోమాన్ని తీసుకురమ్మని పంపారు. వీటిలో త్రిష్టప్, జగతి ఛందస్సులు సోమాన్ని తేలేక తిరిగి వచ్చేశాయి. అంతేకాకుండా తిరిగివస్తూ త్రోవలో అలసట కారణంగా తమలోని కొన్ని అక్షరాలను వదలివేశాయి. గాయత్రి మంత్రం సోమం దగ్గరకు వెళ్ళి, దాన్ని రక్షించే వారందరినీ ఓడించి సోమాన్ని తెచ్చి దేవతలకిచ్చింది. తిరిగివచ్చేటప్పుడు త్రోవలో త్రిష్టప్ జగతి ఛందస్సులు వదలివేసిన అక్షరాలను కూడా తీసుకువచ్చింది. ఆ కారణంగా గాయత్రి ఛందస్సు అన్నింటికన్నా గొప్పది అయింది. అంతేకాకుండా ఉదయము మధ్యాహ్నము సాయంకాలము మూడింటిలోనూ వ్యాప్తమై ఉన్నది. బ్రాహ్మణునికి అత్యంతావశ్యకమవటం చేత దాని గౌరవము ఇనుమడించింది. అందుచేతనే గాయత్రిని ఉపేక్షించిన వాడు దేన్నీ పొందలేడు. గాయత్రి ఛందస్సులో 24 అక్షరాలు ఒక్కొక్క పాదానికి ఆరు చొప్పున నాలుగు పాదాలుగా ఉన్నాయి. ఇతర ఛందస్సులలో ఇంకా ఎక్కువ అక్షరాలున్నాయి. కాని వాటన్నింటిలోకి గాయత్రియే శ్రేష్టమైనది. స్థావరజంగమాత్మకమైన ప్రాణి సమూహమంతా గాయత్రియే. వాక్కు - గాయత్రి, సమస్త ప్రాణాలు - గాయత్రి, వాగ్రూపమైన గాయత్రి అందరి పేర్లనూ ఉచ్చరిస్తోంది. కాబట్టి గాయత్రి అందరి పేర్లలోనూ ఉన్నది. ఈరకంగా ప్రాణి జాతి అంతా గాయత్రియే. 

గాయత్రి అంటే ప్రాణులను రక్షించేది అని అర్ధం. ఈ లక్షణాలుగల గాయత్రి ఈ పృథివే తప్ప వేరేకాదు. చరాచరాలన్నీ ఈ భూమిలోనే ఉన్నాయి. అందుచేతనే చరాచరజగత్తునంతటనూ గానంచేస్తూ, పాడుతూ, త్రాణంచేస్తూ - కాపాడుతూ ఉండే గాయత్రియే ఈ భూమి. పృథివీ రూపమైన గాయత్రి శరీరంలో ఉండే పంచభూతాలు, ఇంద్రియాల సమూహము ఒక్కటే. పురుషుని శరీరరూపమైన గాయత్రి, పురుషుని హృదయకమలంలో ఉండే పురుషుడు ఇద్దరూ ఒకటే. ఆ పురుషునిలోనే అంటే గాయత్రిలోనే ప్రాణాలు ప్రతిష్టితమై ఉన్నాయి అని చెప్పబడింది. 

బృహదారణ్యకోపనిషత్తులో గాయత్ర్యోపాసన వివరిస్తూ “ఉపనిషత్తులో చెప్పిన 'భూమి, అంతరిక్ష్యం, ద్యౌః' ఈ మూడు పదాల్లోనూ మొత్తం ఎనిమిది అక్షరాలున్నాయి. ద్యౌః అనే పదంలో దకార యకారాలను రెండు అక్షరాలుగా లెక్కపెట్టాలి. ఇవి మూడులోకాల పేర్లు. గాయత్రి మంత్రానికి పాదానికి ఎనిమిది అక్షరాలున్నాయి.మూడు పాదాలున్నాయి. కాబట్టి మూడు లోకాలు మొదటి పాదం. ఈ రకంగా మూడులోకాలను గురించి తెలుసుకున్నవాడు ముల్లోకాలను జయిస్తాడు.

ఉపనిషత్తులో చెప్పిన 'ఋచ యజాంసి సామాని' అనే మూడుపదాల్లోనూ ఎనిమిది అక్షరాలున్నాయి. ఇవి గాయత్రికి రెండోపాదం. అంటే వేదాలు రెండవ పాదమన్నమాట. ఈ విషయం తెలుసుకున్నవాడు త్రయీవిద్య అనగా వేదవిద్యవల్ల వచ్చే ఫలితాన్ని పొందుతాడు. 

మంత్రంలో చెప్పిన 'ప్రాణ అపాన వ్యానం' అనే దాంట్లోని ఎనిమిది అక్షరాలు గాయత్రికి మూడవపాదం. ఇక్కడ వ్యా అనే అక్షరంలో వకార యకారాలను రెండు అక్షరాలుగా లెక్కపెట్టాలి. ఈ (అంటే ప్రాణాలను నడపడం) విషయం తెలుసుకున్నవాడు సమస్తాన్ని పొందుతాడు.

ఉపనిషత్ మంత్రంలో 'తురీయదర్శి తంపదం' అనేది నాల్గవపాదము. 'దర్శితపదం' అనే పదానికి ఆదిత్యమండలాంతర్గతుడైన పురుషుడు కనిపిస్తున్నాడని అర్ధం. అంటే అన్ని లోకాలకు పైన ఆధిపత్యం స్థాపించి ప్రకాశిస్తున్నాడు. ఈ రకంగా గాయత్రిలో నాల్గవపాదం తెలుసుకున్నవాడు కీర్తితో ప్రకాశిస్తాడు. తురీయపదం సత్యంలో ప్రతిష్టితమై ఉన్నది. నేత్రమే సత్యం. ఏదైనా ఒక విషయాన్నినేను చూశాను. నేను విన్నాను అని చెప్పినప్పుడు చూసినదాన్నే నమ్మటం జరుగుతుంది. అందుచేతనే నేత్రం సత్యం. తురీయపాదానికి ఆశ్రయమైన సత్యం బలంలో ప్రతిష్ఠితమై ఉన్నది. అందుకనే సత్యంకన్న బలం ప్రకాశమైనది. ప్రాణమే ఆ బలం. త్రిపద ా గాయత్రి ప్రాణాలను రక్షిస్తుంది. గాయత్రి ప్రాణంలో ప్రతిష్టితమై ఉన్నది. వాగాది ప్రాణాలను రక్షించేది గాయత్రి. గానము చేసే వాడిని రక్షించేది గాయత్రి. ఉపాసనచేసే వాణ్ణి రక్షించేది గాయత్రి. ఉపనయన సమయంలో వటువుకు త్రిపదగాయత్రి ఉపదేశిస్తారు.

అస్య శ్రీ గాయత్రీ మహామంత్రస్య విశ్వామిత్ర ఋషిః | గాయత్రీఛందః| శ్రీ సవితాదేవతా| యంబీజం| ఈం శక్తిహ్| ణం కీలకం| జపే వినియోగః 

న్యాసము : 

ఓం తత్సవితుః బ్రహ్మాత్మనే| వరేణ్యం విశ్వాత్మనే| భర్గోదేవస్యరుద్రాత్మనే| ధీమహి సత్యాత్మనే| ధియో యోనః జ్ఞానాత్మనే| ప్రచోదయాత్ సర్వాత్మనే || 

ధ్యానము:

ముక్తా విద్రుమ హేమ నీల దవాలచ్చాయై ర్ముఖై స్త్రీక్షణైః

యుక్తా మిందునిబద్ధరత్న మకుటాం తత్వార్థ వర్ణాత్మికాం | 

గాయత్రీమ్ వరదాభయాం కుశకాశా శ్ముభ్రం కపాలం గదాం 

శంఖం చక్ర మధా రవిందయుగళామ్ హస్తయ్ ర్వహంతీమ్ భజే || 

మంత్రము : 

ఓం భూర్భువస్సువః తత్సవితుర్వరేణ్యం || భర్గోదేవస్య ధీమహి |

ధియోయోనః ప్రచోదయాత్ |

ఇది త్రిపదగాయత్రి. అయితే కొన్ని శాఖలవారు అనుష్టుప్ ఛందస్సులో ఉండే గాయత్రిని ఉపాసిస్తారు.

తత్సవితు ర్వృణీ మహే ౹ వయం దేవస్య భోజనం | శ్రేష్ఠం వై సర్వధాతమమ్ |

తురంగ భగస్య ధీమహి

వాక్కే అనుష్టుప్. వాక్కే శరీరంలో ఉండే సరస్వతి. కాబట్టి వాక్స్వరూపమైన సరస్వతిని వీరికి ఉపదేశిస్తున్నామని వీరికి నమ్మకం. గాయత్రి ఉపాసకుడు ఆవులు, గుర్రాలు, భూమి దానంగా తీసుకున్నా దానివల్ల కలిగే దోషం మొదటి పాదాన్ని జపిస్తే పోతుంది. వేదవిద్యతో సమానంగా దానం తీసుకున్నా ఆ దానం వల్లవచ్చే పాపం మంత్రంలోని రెండవపాదాన్ని జపం చేస్తే పోతుంది. “లోకంలో ఉన్న ప్రాణాలన్నీ దానం తీసుకున్నా, ఆ పాపం మూడవపాదం జపం చేస్తే పోతుంది. అంటే గాయత్రిమహిమ చాలా గొప్పది” అని చెప్పబడింది.

శుద్ధ గాయత్రీ ప్రత్యక్షరం బ్రహ్మైక్య బోధితా

శుద్ధగాయత్రిలోని ప్రతి అక్షరము పరబ్రహ్మను గురించే బోధిస్తున్నది. అంటే జీవాత్మ పరమాత్మల ఐక్యాన్ని వివరిస్తుంది.

మహా మంత్రస్య చాపస్య స్థానే స్థానే పదే పదే

గూడో రహస్య గర్భేన | న్తో ప దేశ సముచ్ఛయః |

గాయత్రీ మహామంత్రంలోని ప్రతి అక్షరంలోనూ, ప్రతిస్థానమందు మహా రహస్యమున్నది.

గాయత్రీ మంత్రాన్ని ఉపాసన చేసేవారికి ఇహపరసుఖాలు పూర్తిగా లభిస్తాయి.

హృదయపద్మమందు అధిష్టించి ఉన్న గాయత్రిని ఉపాసన చేసేవారు ధర్మాధర్మవిముక్తులై ముక్తిని పొందుతారు. గాయత్రీమంత్రానికి 24 అక్షరాలున్నాయి. ప్రజాపతి సంవత్సర స్వరూపుడు. అతడే కాలస్వరూపుడు. సంవత్సరానికి 12 మాసాలు. మాసానికి రెండు పక్షాలు. ఈ రకంగా  24 పక్షాలుంటాయి. ఆ 24 పక్షాలే గాయత్రీ మంత్రంలోని 24 అక్షరాలు. సంవత్సరానికి

మూడుకాలాలు.

1. వేసవి కాలము 2. వర్షాకాలము 3. శీతాకాలము. వీటి స్వరూపంగానే గాయత్రీ మంత్రము మూడు పాదాలుగా ఉన్నది. మంత్రంలోని మూడుపాదాలు 1. భూలోకం 2. భువర్లోక 3. సువర్లోకాలకు ప్రతీక. అందుచేతనే ఆ పాదాలను లోకాలకు అన్వయించి ధ్యానించాలి.

1. మొదటిపాదము : భూలోక సమన్వయము. భౌతికమైన సృష్టిరూపంలో ధ్యానం చెయ్యాలి.

2. రెండవ పాదము : భువర్లోక సమన్వయము. అంటే శక్తి మయాత్మకరూపంలో ధ్యానం చెయ్యాలి.

3. మూడవ పాదము : సువర్లోక సమన్వయము. అంటే ప్రజ్ఞామయాత్మక దృష్టితో ధ్యానం చెయ్యాలి.

ఈ విధంగా ధ్యానం చేసేటప్పుడు ముందు ద్రవ్యాత్మక లోకానికి అధిష్టాన దేవతలయిన అష్టవసువులు అనుగ్రహం కలుగుతుంది. ఆ తరువాత శక్తి మయాత్మక లోకానికి అధిష్టాన దేవతలయిన ఏకాదశరుద్రుల అనుగ్రహం కలుగుతుంది. అటుపైన ప్రజ్ఞామయాత్మకలోకానికి అధిష్టానదేవతలయిన ద్వాదశాదిత్యుల అనుగ్రహం కలుగుతుంది. గాయత్రీ మంత్రంలోని ప్రతి అక్షరానికి ప్రత్యేకమైన అర్ధం ఉన్నది. ఇప్పుడా అర్ధాన్ని వివరిస్తున్నాం.

ఓమ్ - బ్రహ్మ, భూః - ప్రణవస్వరూపము, భువః -దుఃఖనాశనము, స్వః- సుఖస్వరూపము, తత్ - ఆ 

సవితుః -  తేజస్సుచే ప్రకాశించు, దేవస్య - దేవుని యొక్క, వరేణ్యం - శ్రేష్ఠమైన, భర్గః - పాపనాశనమైన తేజమును, ధీమహి - ధ్యానింతును, యః - ఏదైతే, నః - మా యొక్క, ధియః - బుద్ధులను, ప్రచోదయాత్ - ప్రేరేపించునో, ఆ తేజస్సును ధ్యానింతును.

పంచదశీ మహామంత్రము గాయత్రీమంత్రము రెండూ ఒక్కటే అని చెబుతూ భాస్కరరాయలవారు తమ వరివశ్యా రహస్యంలోని 60, 61, 63 శ్లోకాలలో పంచదశీ మహామంత్రానికి గాయత్రి మంత్రార్థం నిరూపించారు. 

          పంచదశీ మహామంత్రంలోని కకారానికి సర్వజగత్తునూ సృష్టించాలనే కోరిక గల బ్రహ్మ అని అర్ధం. గాయత్రీ మంత్రంలోని మొదటి మూడుపదాలకు బ్రహ్మ అని అర్ధం. పంచదశిలో రెండవ అక్షరమైన ఏ కారానికి గాయత్రీ మంత్రంలోని సవితుః - శ్రేష్టమైన అని అర్ధం. మూడువ అక్షరమైన ఈ కారము గాయత్రి మంత్రంలోని భర్గోదేవస్యధీ అయిన పరమేశ్వరుణ్ణి సూచిస్తుంది.

          ఈ రకంగా శ్రీవిద్యలోని ప్రధమకూటమిలోని అక్షరాలు గాయత్రీమంత్రంలోని ప్రధమపాదంచే తెలియబడు జగత్కారణభూతులైన కామేశ్వరీ కామేశ్వరులను చెబుతోంది. వారిద్దరి సామరస్యమే పరమశివుడు. అతని పరిణామమే ఈ జగత్తు. అతడే సమస్త బుద్ధులకు ప్రేరకుడు. త్రిగుణాతీతుడు. ప్రణవస్వరూపుడు.

             గాయత్రీ మంత్రంలోని మహి అనే శబ్దము శ్రీవిద్యలోని ల కారాన్ని సూచిస్తున్నది. ల కారమనేది పృథివీ బీజం. కాబట్టి దాని నుంచి పంచభూతాత్మకమైన జగత్తు తెలుస్తుంది. ఈ జగత్తంతా పరమేశ్వరునివల్ల సృష్టించబడింది. ఆ పరమేశ్వరుని ప్రతిబింబమే మహాత్రిపురసుందరి.

గాయత్రీమంత్రంలోని చివరి రెండుపాదాల అర్ధం శ్రీవిద్యలోని హ్రీం కారముచే సూచించబడుతుంది. ఈ రకంగా గాయత్రి, పంచదశి మహామంత్రాల అర్ధం ఒక్కటే. దేవీ భాగవతంలోని 12వ స్కంధంలో గాయత్రీమంత్రాన్ని వివరించారు. ఈ మంత్రానికి 24 మంది ఋషులు, 24 ఛందస్సులు, 24 మంది దేవతలు, 24 శక్తులు, 24 రంగులు, 24 వర్ణతత్త్వాలు 24 వర్ణముద్రలు చెప్పబడ్డాయి. వాటిని కూడా ఇక్కడ ఉటంకిస్తున్నాం.

గాయత్రీ మంత్రానికి 24 మంది ఋషులున్నారు. వారు

1. వామదేవుడు 2. అత్రి. 3. వశిష్ఠుడు 4. శుక్రుడు 5. కణ్వుడు 6. పరాశరుడు 7. విశ్వామిత్రుడు

8. కపిలుడు 9. శౌనకుడు 10. యాజ్ఞవల్క్యుడు 11. భరద్వాజుడు 12. జమదగ్ని 13. గౌతముడు

14  అగస్త్యుడు 15 కౌశికుడు 16  వ్యాసుడు 17. వత్సుడు 18 పులత్స్యుడు 19 మాండూకుడు

20 ముద్గలుడు 21 దుర్వాసుడు 22నారదుడు 23 లోమశుడు 24. కశ్యపుడు

గాయత్రీ మంత్రానికి 24 ఛందస్సులున్నాయి. అవి

1. గాయత్రి 2. శక్వరి 3 ఆకృతి 4 ఉష్ఠిక్ 5. అతిశక్వరి 6. అనుష్టుప్ 7. ధృతి 8. సంకృతి 9.బృహతీ 10 అతిధృతి 11. అక్షరపంక్తి 12. త్రిష్టుభము 13. విరాట్ 14. భూః 15 పంక్తి 16 ప్రసారపంక్తి 17 ర్భువః 18 జగతి 19 స్వః 20 అతిజగతి 21 ప్రకృతి 22. జ్యోతిష్మతి 23 వికృతి 24. కృతి 

గాయత్రీ మంత్రానికి దేవతలు 24 మంది ఉన్నారు. వారు

1. భగుడు 2. మైత్రావరుణుడు 3. ప్రజాపతి 4 యముడు 5. వైశ్వదేవుడు 6. చంద్రుడు 7. గణేశుడు 8. మాతృకలు 9. ఈశానుడు 10. త్వష్ట 11. విష్ణువు 12. సవిత 13. పూష 14 వసువు 15. ఆదిత్యుడు 16. ఇంద్రాగ్ని 17 రుద్రుడు 18. బృహస్పతి 19. వాయువు 20. కుబేరుడు 21 మైత్రావరుణుడు 22. వామదేవుడు 23. అశ్వనీకుమారులు 24.అగ్ని

ఈ దేవతలలో మైత్రావరుణుడు పేరున్నవారు ఇద్దరున్నారు. అంతేకాని పొరపాటుకాదు.

గాయత్రీమంత్రానికి 24 శక్తులున్నాయి. అవి

1. వామదేవి 2. కాంతా 3. సూక్ష్మా 4. ప్రియా 5. విశ్వయోని 6. సరస్వతీ 7. విజయా 8. విశ్వభద్ర 9. విద్రుమా 10. వశా 11. విలాసినీ 12. విశాలేశా 13. పద్మాలయా 14. ప్రభావతి 15. వ్యాపినీ 16. పరాశోభా

17 జయా 18. విమలా 19. భద్రా 20 శాంతా 21 తమోపహారిణీ 22. త్రిపదా 23. దుర్గా 24. సత్యా 

గాయత్రీ మంత్రానికి వర్ణాలు (రంగులు) 24 అవి.

1. సంపంగి 2. పద్మరాగము 3. పసుపు 4. అవిసె 5. ఇంద్రనీలమణి  6. పాలమిశ్రణము 7. పగడము

8. ముత్యము 9. సూర్యకాంతి 10. స్పటికము 11. కుంకుమ 12. చిలుకతోకరంగు 13. పద్మపుష్పము

14. కాటుక 15. శతపత్రకాంతి 16. బాలాదిత్యుడు 17 రక్తము 18. కౌతకీపుష్పము 19. శంఖకుందేలు

20. వైడూర్యము 21. మల్లికాకుసుమము 22. పగడము 23. కరవీరపుష్పకాంతి 24. తేనె

గాయత్రీ మంత్రానికి 24 వర్ణతత్త్వములున్నాయి. అవి

1. నేల 2 చక్షువు 3. నీరు 4. చర్మము 5. కాంతి 6 వాక్కు 7. శోత్రము 8 గాలి 9. పాణి, పాదము 10. ప్రాణము 11. ఆకాశము 12. పాయు 13. అపానము 14.గంధము 15.వ్యానము 16. రసము 17. ఘ్రాణము 18.ఉదానము 19. రూపము 20.జిహ్వా 21.సమానము 22. స్పర్శ 23. శబ్దము 24. ఉపస్థ

గాయత్రీ మంత్రానికి 24 రకాల ముద్రలున్నాయి. అవి.

1. సుముఖము 2. షణ్ముఖము 3 ముష్టికము 4. సంపుటము 5. అధోముఖము 6. మత్స్యము 7. వితతము 8. వ్యాపకాంజలికము 9. కూర్మము 10.విస్తృతము 11. శకటము 12. వరాహము 13. ద్విముఖము 14. యమపాశము 15. సింహక్రాంతము 16. త్రిముఖము  17. గ్రధితము 18. మహక్రాంతము 19. చతుర్ముఖము 20. షణ్ముఖోన్ముఖము 21. ముద్గరము 22. పంచముఖము 23. ప్రలంబము 24. పల్లవము

అయితే ముఫైరెండు అక్షరాలు గల గాయత్రీ మంత్రానికి ముద్రలు ఈ విధంగా ఉంటాయి.

1. త్రిశూలము 2. లింగము 3. యోని 4. సురభి 5. అక్షమాలా 6. అంబుజము

ఈ రకంగా ఉన్న గాయత్రి మంత్రం బ్రహ్మ క్షత్రియ, వైశ్యులందరిచేత జపించబడుతోంది. అయితే

ఓంకారవ్యాహృతిపూర్వాం గాయత్రీం బ్రాహ్మణో జపేత్

త్రిష్టుభం చైవ రాజన్యో జగతీం వైశ్య ఏవ చ.

ఓం కారవ్యాహృతి పూర్వకమైన గాయత్రిని - బ్రాహ్మణులు

త్రిష్టుప్ ఛందస్సులో - క్షత్రియులు

జగతీ ఛందస్సులో - వైశ్యులు ఈ మంత్రాన్ని జపిస్తారు.

అంతేకాకుండా మంత్రశాస్త్రంలో ప్రతి మంత్రానికి గాయత్రి ఉంటుంది.

కాత్యాయనాయ విద్మహే కన్యకుమారి ధీమహి తన్నో దుర్గిిః ప్రచోదయాత్ |

మహాదేవ్యై చ విద్మహే | విష్ణుపత్యైచ ధీమహి తన్నో లక్ష్మీః ప్రచోదయాత్ ||

గాయత్రీమంత్రం అత్యంత మహిమోపేతమైనది

పూర్వకాలంలో ఒకసారి అనావృష్టి వచ్చింది. దాదాపుగా పదిహేను సంవత్సరాలు వర్షపు చుక్కైనా కురవలేదు. పాడిపంటలు లేవు. చెట్లు చేమలు కూడా అంతరించి పోయాయి. భరించలేని కరువు. పశువులు గడ్డిలేక చచ్చిపోతున్నాయి. పసిపిల్లలకు పాలులేవు. ఆకలికి తాళలేక కొందరైతే మృతకళేబరాలను పీక్కుతినే స్థితికి వచ్చారు. ఇంతదాకా ఎందుకు పిల్లలకు పాలు ఇవ్వలేక, వారిని పెంచలేక గొంతు పిసికి చంపేసిన వారు కూడా ఉన్నారు. మొత్తం మీద ఘోరకలి విలయతాండవం చేస్తోంది. ఆ రోజుల్లో కొంతమంది పండితులు ఒకచోట చేరి ఈ దుర్భర స్థితి నుంచి తప్పించుకోవటానికి మార్గం ఏమిటా అని ఆలోచించసాగారు. అప్పుడు వారికి గౌతముడు గుర్తు వచ్చాడు. గౌతముడు ఒక మహర్షి. మహాతపస్సంపన్నుడు. పరదేవతను ఆరాధిస్తూ ఉండేవాడు. ఆవిడ యొక్క కరుణవల్ల విత్తనాలు చల్లగానే అవి మొలకెత్తి ఫలితాన్ని ఇచ్చేటట్లుగా వరం పొందాడు. కాబట్టి ఇప్పుడు మనమంతా గౌతముడిని శరణువేడితే ఆ మహర్షి మనలను కరుణిస్తాడు అని ఆలోచించి గౌతముడి ఆశ్రమానికి ప్రయాణమయ్యారు. కుటుంబ సమేతంగా వచ్చిన ఇంతమంది పండితులను చూసి, వారికేదో ఆపద వచ్చిందని గ్రహించి, వారిని ఆహ్వానించి ఆతిధ్యమిచ్చాడు గౌతముడు. ఆ తరువాత జరిగిన విషయం తెలుసుకుని, ప్రజలు ఆకలిదప్పులకు అల్లాడుతున్నారన్నమాట విని విచారించి ఆపరదేవతను ప్రార్ధించాడు.

నమో దేవి ! మహావిద్యే ! వేదమాతః ! పరాత్పరే !

వ్యాహృత్యాది మహామంత్రరూపే ! ప్రణవరూపిణి !

సామ్యావస్థాత్మికే ! మాతః ! నమో హ్రీంకార రూపిణి

స్వాహా స్వధా స్వరూపే ! త్వాం నమామి సకలార్ధదామ్

భక్తకల్పలతాం దేవీం అవస్థాత్రయ సాక్షిణీం

కుర్యాతీత స్వరూపాం చ సచ్చిదానంద రూపిణీం

సర్వవేదాంత సంవేద్యాం సూర్యమండల వాసినీం

ప్రాతర్బాలాం రక్తవర్ణాం మధ్యాహ్నే యువతీం పరాం

సాయాహ్నే కృష్ణవర్ణాం తాం వృద్ధాం నిత్యం నమా మ్యహమ్ ||

ఆ దేవత మహిమవల్ల వచ్చిన వారందరికీ నివాసం ఏర్పాటుచేసి, గతంలో దేవత తనకిచ్చిన వరము ద్వారా వారందరికీ భోజన సదుపాయాలు ఏర్పాటు చేశాడు. ఇంతకాలం అన్న పానాదులు లేక, అవి ఎలా ఉంటాయో కూడా మరచిపోయిన వాళ్ళకి ఆ పరదేవత దయవల్ల పంచభక్ష్యాలతో సమృద్ధిగా ఆహారం దొరికింది. ఆ ఆనందానికి తట్టుకోలేక అన్నదానం చేసి తమ ప్రాణాలని నిలబెట్టిన గౌతముణ్ణి వేనోళ్ళ కొనియాడారు. ఆ పరమేశ్వరిని పరిపరివిధాల స్తుతించారు. పండితులంతా యజ్ఞయాగాలు చెయ్యనారం భించారు. ఆశ్రమానికి ఎటు చూసినా నూరు యోజనాల వరకు ఆశ్రితులున్నారు. అందర్నీ సంరక్షిస్తున్నాడు గౌతముడు.

కొంతకాలానికి నారదుడు వచ్చి గౌతముడు చేస్తున్న పనికి మెచ్చుకుని “మహర్షీ ! ఆపదకాలంలో వీళ్ళని ఆదుకున్నావు. వారికోసం ఆ పరాశక్తి ఇచ్చిన వరం ఉపయోగించటం వల్ల నీశక్తి మరింతగా పెరిగింది. తనకున్న శక్తితో పదిమందికీ ఎవరైతే ఉపకారం చేస్తారో వారి శక్తి ద్విగుణీకృత మౌతుందని చెప్పబడింది. ఇప్పుడు నీకూ అదే జరిగింది. ఇంద్రాది దేవతలంతా నువు చేస్తున్న పనిని వేనోళ్ళ కొనియాడుతున్నారు” అన్నాడు. ఈ మాటలు విన్న పండితులకు ఈర్ష్య కలిగింది. గౌతముడికి ఇంత పేరు రావటం వాళ్ళు సహించలేక పోయారు. ఎలాగైనా సరే గౌతముడి ప్రతిష్ఠకు మచ్చ కలిగించాలి అనుకున్నారు.

వానలు పడటం మొదలు పెట్టాయి. క్రమంగా నేల చల్లబడింది. ఏరులు పారాయి. నదులు పొంగాయి. విత్తనాలు మొలకెత్తుతున్నాయి. పండితులు కూడా వెళ్ళిపోవటానికి సన్నద్ధమౌతూ మాయాగోవును ఒకదాన్ని సృష్టించారు. అది వచ్చి ఆశ్రమ ప్రాంగణంలోని పంటను, ఆహారాన్ని నాశనం చెయ్యటం మొదలు పెట్టింది. అది చూసిన గౌతముడికి కోపం వచ్చింది. ఆవును కొట్టటం ఇష్టం లేక అదిలించాడు. అంతే ఆ అదిలింపుకు మాయాగోవు కింద పడి చచ్చిపోయింది. ఇదంతా చాటునుంచి చూస్తున్న పండితులు “గౌతముడు గోవును చంపాడు. గోహత్య మహాపాతకం. ఇంక ఇతడి ఇంట భోజనం చెయ్యటం కూడా పాపం. మేం వెళ్ళిపోతున్నాం” అని చెప్పి బయలుదేరారు. అది మాయ అని తెలియక గౌతముడు వారిని బ్రతిమాలాడు. ఈ పాపం పోయే ఉపాయం చెప్పమన్నాడు. అప్పుడు వారు గౌతముడికి అసాధ్యమయ్యేపని ఏదా ? అని ఆలోచించి చివరకు గంగను తెచ్చి గోవుమీద ప్రవహింపచేస్తే ఈ పాపం పోతుందన్నారు.

గౌతముడు చాలా సంవత్సరాలు శివుణ్ణి గురించి తపస్సు చేశాడు. శివుడు ప్రత్యక్షమై గౌతముడి కోర్కె ప్రకారం తన జటాజూటం నుంచి రెండు బొట్లు విదిల్చాడు. అంతే చచ్చిన గోవు లేచి నుంచుంది. ఈరకంగా గౌతముని చేత తేబడింది కాబట్టి గౌతమి అనీ, గోవును బ్రతికించటానికి వచ్చింది కాబట్టి గోదావరి అనీ ఆనదికి పేరు వచ్చింది. ఆవు లేచి నుంచోగానే 'గౌతముడు మాయాగోవును బ్రతికించాడు' అని గేలిచేశారు పండితులు. దివ్య దృష్టితో అసలు విషయం తెలుసుకున్న మహర్షి వారిమీద కోపించి “ఇక నుంచీ గాయత్రీ జపం మీకు నిష్పలమవుతుంది. వేదాధ్యయనం, యజ్ఞకర్తవ్యం మీకు ఉండవు. మీరంతా ధర్మహీనులు, నీతిదూరులు అయి భ్రష్టుపట్టిపోతారు. వావీ వరుసాలేకుండా పశువుల్లా ప్రవర్తిస్తారు. తరతరాలకు మీగతి ఇంతే” అని శపించాడు. చేసిన తప్పు క్షమించమని పండితులంతా ప్రాధేయపడగా ద్వాపరయుగంలో

పరమేశ్వరి అంశతో యదువంశంలో నందగోవుని ఇంట శ్రీకృష్ణుడు పుడతాడు. అతని

జన్మతో మీకు శాపవిమోచన మవుతుంది అన్నాడు. ఈ రకంగా పండితులు చేసిన తప్పుకు శిక్ష అనుభవించి, పరమేశ్వరి దయవల్ల మళ్ళీ గాయత్రీ అనుష్ఠానం చేసి బ్రహ్మతేజస్సును పొందారు. గాయత్రి జపం చేసినవాడు బ్రహ్మతేజస్సుతో వెలుగొందుతాడు.

411. Shishteshta

శిష్టులయందు ఇష్టము కలిగినది.

విహికకర్మలయందు ఇష్టము గలది. శిష్టేష్టా అన్నప్పుడు రెండు రకాల కర్మలు కనిపిస్తున్నాయి. 1. శిష్టములు - విహితకర్మలు. 2. ఇష్టములు - ప్రియమైనవి. ఈ రెండుకర్మలయందు ప్రీతిగలది.

విహితకర్మలచే పూజించబడినది. వర్ణాశ్రమ ధర్మాలలో చెప్పబడిన ప్రకారము పరమేశ్వరికి అర్పించేదే పూజ. అంతేకాని గంధము, పూలు అర్పించటంకాదు. 'ఆచారమునుంచే ధర్మము పుడుతున్నది. ధర్మానికి ప్రభువు అచ్యుతుడు' అని బృహన్నారదీయములో చెప్పబడింది.

వశిష్టసూత్రాలలో “అవయవ చాపల్యము లేనివారు, వంశపారంపర్యంగా వేదాధ్యయనం చేసేవారు, వేదాలనే ప్రమాణంగా తీసుకునే వారు శిష్టులు అనబడతారు' అని చెప్పబడింది. అటువంటి శిష్టులచే పూజింపబడేది మన అమ్మ.

శిష్టులంటే ఇష్టపడేది. తేలికగా చెప్పాలంటే శిష్టులు అనగా సదాచార సంపన్నులు వారియందు, వారి ఆచారములందు ప్రీతిగలది. సదాచార సంపన్నులలో కూడా బ్రహ్మజ్ఞానులు శిష్టష్టులు అనబడతారు. అటువంటి వారియందుండునది. వారి యందు ప్రీతి గలది. కాబట్టి ఆ పరమేశ్వరి శిష్టష్టా అనబడుతుంది.

Liked by the nobles. Divined mother is fond of rituals. There are two types of karmas when it comes to Sishteshta. 1. Shista - Vihitakarmas. 2. Ishta - Beloved.

Vihita karmas are karmas that are prescribed for general good. Divine mother is worshiped in all vihitakarmas. A Puja that is conducted as per the guidelines of Varna-ashrama dharmas is real puja. It is said in Brihannaradiyam, "Dharma (Righteousness) arises from implementation of these guidelines and the Lord of Dharma is Achyuta."

In the Vasishta Sutras, it is said that "those who are free from intrigue of senses, who study the Vedas by lineage, and who take the Vedas as their standard, are called Shishtas." Divine mother is worshiped by such devotees. Liked by the nobles. To put it simply, Shishta means virtuous people, Divine mother loves their customs and rituals. Even among virtuous people, those who possess knowledge of Brahma are called Shishtas. She is among such people. She loves them. So Divine mother is called Shishtestha.

401. Vividhaakaaraa

ఆ జగన్మాత నామ రూపాత్మకంగా జగత్తంతా వివిధాకారాలతో వ్యాపించి ఉన్నది. నామాత్మకంగా అంటే జగత్తులోని అన్ని నామాలూ అమ్మవే. రూపాత్మకము అంటే అన్నిరూపాలు అమ్మవే. కాబట్టి బ్రహ్మ మొదలు స్తంభము పర్యంతము నామరూప భేదాలతో విరాజిల్లుతున్నది అంతా మన అమ్మే. మీరు మేము కూడా ఆవిడ ప్రతిరూపాలే. తత్వశాన నామంలో చెప్పిన 25 తత్త్వములు ఆ పరమేశ్వరి రూపమే. అందుచేతనే ఆ దేవి వివిధాకారా అనబడుతోంది.

లోకంలో భగవంతుణ్ణి రాముడని, కృష్ణుడని, అని ఇలా అనేక పేర్లతో అనేక మతాలవారు ఆరాధిస్తుంటారు. ప్రపంచంలోని మానవులు ఎన్ని రకాల ఆభరణాలు ధరించినా, వాటిలోని బంగారం ఒకటే. అలాగే దేవతామూర్తి ఏదైనా అందులోని
పరమేశ్వరుడు ఒక్కడే, అంటే వివిధమైన జీవులుగా జన్మించి వారిచేత వివిధ ఆకారాలలో పూజించబడుతున్నాడు. ఈ రకంగా వివిధమైన ఆకారాలు ధరించి ఉన్నాడు. సృష్టి పదిరకాలుగా జరుగుతోంది. అవి 1. మహత్సృష్టి, 2. అహంకార సృష్టి, 3. భూతసృష్టి, 4. ఇంద్రియ సృష్టి, 5. అష్టవిధ దేవసృష్టి, 6. షడ్విధ తమస్సృష్టి, 7. వనస్పతి సృష్టి ఇది ఆరురకాలు, 8. తిర్యక్ సృష్టి ఇది 28 రకాలు, 9. మానవసృష్టి, 10. కుమారసృష్టి. వీటన్నింటియందు ఉన్నది జగన్మాతే. కాబట్టే ఆవిడ వివిధాకారా అనబడుతుంది.

The Divine mother is spread throughout the world in various names and forms. All the names in the world are Her's. All forms in the world are Her's. So everything in this world! From Brahma to a small pillar, which is divided by differences in name and form, is our Mother. Even You and I are also her replicas. The 25 Tattvams mentioned in the name of Tatwasana are the forms of that Parameshwari. That's why the goddess is called Vividhaakara. In the world, the Lord is worshiped as Ram, Krishna, etc. by many religions. No matter how many types of ornaments the human beings wear, the gold in them is the same. Similarly, the Lord inside any deity is one and same. He is born as different beings and is worshiped by them in different forms. In this way he wears different forms. But inherently God is the only one. Creation takes place in ten ways. They are 1. Mahatsrishti, 2. Ahamkara Srishti, 3. Bhutasrishti, 4. Indriya Srishti, 5. Ashtavidha Devasrishti, 6. Shadvidha Tamassrishti, 7. Vanaspati Srishti which is of six types, 8. Tiryak Srishti which is 28 types, 9. Manavsrishti, 10. Kumarasrishti. All these are filled with Divine Mother. That is why she is called Vividhakara.