వాక్కులను పలుకునది. వాగ్వాదిని అను ఒక దేవతామూర్తి. ఈ దేవిని గురించి త్రిపురాసిద్ధాంతంలో
సర్వేషాం చ స్వభక్తానాం వాదరూపేణ సర్వదా |
స్థిరత్వా ద్వాచి విఖ్యాతా లోకే వాగ్వాది నీతి సా ||
సమస్తమైన తన భక్తుల నాలుకలయందు వాగ్రూపంలో ఉండే దేవత కాబట్టి వాగ్వాదిని అనబడుచున్నది. లఘుస్తవంలో కాళిదాసు
శబ్దానాం జననీ త్వ మత్ర భువనే వాగ్వాదినీ త్యుచ్యతే
లోకంలో శబ్దాలను పుట్టించే దేవత కాబట్టి ఈమె వాగ్వాదిని అనబడుతున్నది.
వాక్కు నాలుగురూపాలుగా ఉంటుంది. అవి 1. పర 2. పశ్యంతి 3. మధ్యమ 4. వైఖరి. అంటే వాక్కు పరా రూపంలో ప్రారంభమయి వైఖరిరూపంలో బయటకు వస్తుంది. ఈ పరావాక్కుకు అధిదేవత మన అమ్మ. అందుకే ఆవిడ వాగ్వాదిని అనబడుతుంది.
ఏదైనా ఒక విషయం గురించి చెప్పాలి అంటే ముందుగా దాని గురించి ఆలోచన పరాస్థానంలో ఉద్భవిస్తుంది. పరా అంటే సహస్రారం అదే మెదడు ఉండే స్థానం. అంటే ముందుగా ఆలోచన పరాస్థానంలో వస్తుంది. దానిని పరావాక్కు అంటారు. ఈ స్థానానికి అధిదేవత మన అమ్మ. కాబట్టి ఆమె వాగ్వాదిని అనబడింది.
ఆ తరువాత ఆ ఆలోచన బలపడి ఆధారస్థానంలో చిన్న గాలిబుడగలాగా అవుతుంది. ఇది పశ్యంతి వాక్కు. ఇది వాక్కుకు తొలిదశ. పరాస్థానంలో వాక్కును గురించిన ఆలోచన వచ్చింది. ఇప్పుడు శబ్దరూపమైన వాక్కు ప్రారంభమవుతోంది. ఇది మొలకవచ్చిన ధాన్యపుగింజలా ఉంటుంది. దీన్ని చూసి అది ఏ చెట్టో మనం చెప్పలేము. అవ్యక్తమైన రూపమది.
అలా ప్రారంభమైన వాక్కు క్రమేణా పైకి వెళ్ళి అనాహతం చేరుతుంది. ఇక్కడ వాక్కుకు అక్షరసమామ్నాయంలో క నుంచి ఉన్న హల్లులు చేరతాయి. ఇది మధ్యమావాక్కు. ఇది మొలకెత్తిన ధాన్యపు గింజలా ఉంటుంది. అంటే రెండు ఆకులతోపాటు ఇంకొక ఆకు కూడా రావటానికి సిద్ధంగా ఉంటుంది. ఈ స్థితిలో వాక్కుకు అచ్చులు లేనటువంటి హల్లులు మాత్రమే ఉంటాయి. అందుచేత ఇక్కడ వాక్కేదో స్పష్టంగా తెలియదుకాని దాని రూపం మాత్రం తెలుస్తుంది. ఇది మధ్యమావాక్కు
సర్వేషాం చ స్వభక్తానాం వాదరూపేణ సర్వదా |
స్థిరత్వా ద్వాచి విఖ్యాతా లోకే వాగ్వాది నీతి సా ||
సమస్తమైన తన భక్తుల నాలుకలయందు వాగ్రూపంలో ఉండే దేవత కాబట్టి వాగ్వాదిని అనబడుచున్నది. లఘుస్తవంలో కాళిదాసు
శబ్దానాం జననీ త్వ మత్ర భువనే వాగ్వాదినీ త్యుచ్యతే
లోకంలో శబ్దాలను పుట్టించే దేవత కాబట్టి ఈమె వాగ్వాదిని అనబడుతున్నది.
వాక్కు నాలుగురూపాలుగా ఉంటుంది. అవి 1. పర 2. పశ్యంతి 3. మధ్యమ 4. వైఖరి. అంటే వాక్కు పరా రూపంలో ప్రారంభమయి వైఖరిరూపంలో బయటకు వస్తుంది. ఈ పరావాక్కుకు అధిదేవత మన అమ్మ. అందుకే ఆవిడ వాగ్వాదిని అనబడుతుంది.
ఏదైనా ఒక విషయం గురించి చెప్పాలి అంటే ముందుగా దాని గురించి ఆలోచన పరాస్థానంలో ఉద్భవిస్తుంది. పరా అంటే సహస్రారం అదే మెదడు ఉండే స్థానం. అంటే ముందుగా ఆలోచన పరాస్థానంలో వస్తుంది. దానిని పరావాక్కు అంటారు. ఈ స్థానానికి అధిదేవత మన అమ్మ. కాబట్టి ఆమె వాగ్వాదిని అనబడింది.
ఆ తరువాత ఆ ఆలోచన బలపడి ఆధారస్థానంలో చిన్న గాలిబుడగలాగా అవుతుంది. ఇది పశ్యంతి వాక్కు. ఇది వాక్కుకు తొలిదశ. పరాస్థానంలో వాక్కును గురించిన ఆలోచన వచ్చింది. ఇప్పుడు శబ్దరూపమైన వాక్కు ప్రారంభమవుతోంది. ఇది మొలకవచ్చిన ధాన్యపుగింజలా ఉంటుంది. దీన్ని చూసి అది ఏ చెట్టో మనం చెప్పలేము. అవ్యక్తమైన రూపమది.
అలా ప్రారంభమైన వాక్కు క్రమేణా పైకి వెళ్ళి అనాహతం చేరుతుంది. ఇక్కడ వాక్కుకు అక్షరసమామ్నాయంలో క నుంచి ఉన్న హల్లులు చేరతాయి. ఇది మధ్యమావాక్కు. ఇది మొలకెత్తిన ధాన్యపు గింజలా ఉంటుంది. అంటే రెండు ఆకులతోపాటు ఇంకొక ఆకు కూడా రావటానికి సిద్ధంగా ఉంటుంది. ఈ స్థితిలో వాక్కుకు అచ్చులు లేనటువంటి హల్లులు మాత్రమే ఉంటాయి. అందుచేత ఇక్కడ వాక్కేదో స్పష్టంగా తెలియదుకాని దాని రూపం మాత్రం తెలుస్తుంది. ఇది మధ్యమావాక్కు
అనాహతం నుంచి బయలుదేరిన మద్యమావాక్కు విశుద్ధి చక్రంచేరి, అక్కడ పదహారుదళాలలోను ఉన్న అచ్చులతో కలిసి స్పష్టమైన రూపాన్ని పొంది ముఖము ద్వారా బయటకు వస్తుంది. ఇది వైఖరీవాక్కు,
ఈ రకంగా వాక్కుకు అధిదేవత ఆ పరమేశ్వరి. అందుచేతనే ఆమె వాగ్వాదిని అనబడుతోంది. మంత్రశాస్త్రంలో వాగ్వాదినీ మంత్రము పదమూడు అక్షరాలతో ఉన్నది.
Vagvadini is the goddess of speech. Tripurasiddhanta explains about this goddess
Sarvesham cha svabhaktanam vadarupena sarvada |
Sthiratwaa Dwachi Vikhyata Loke Vagvadi Niti Sa ||
She is called Vagvadini because the deity is in the form of Vagrupa on the tongues of all her devotees. Kalidasa said like this in Laghusthavam
Shabdanam Janani Tva Matra Bhuvane Vagvadini Tyuchyate
She is called Vagvadini as she is the goddess who creates sounds in the world.
Speech has four forms. They are 1. Para 2. Pasyanti 3. Madhyama 4. Vykhari. That is, speech starts in Para form and comes out in Vykhari form. Divine mother is the presiding deity of the speech in Para form. That is why she is called Vagvadini.
To speech begins as a thought in the mind. This is Para. Para means Sahasrara, the place where the brain resides. Then the thought develops further and becomes a small bubble at Aadhaara chakra. This is the Pasyanti form of speech. This is the first stage of speech. the idea originates in the Para form. Pasyanti is the beginning of verbal speech. It is like a sprouted grain. We cannot tell which tree it is by looking at it. It is an implicit form.
The speech then gradually goes up and reaches Anahata. Here the consonants from ka emerge. This is speech in Madhyama form. It is like a sprouted grain. That means two leaves along with one more leaf that is ready to come. In this state the speech contains only consonants without vowels. Therefore, what is said here is not clear but its form is known.
The speech, after leaving Anahata, reaches the Vishuddhi Chakra, where it takes a clear form along with the vowels in the sixteen forces for Visuddhi and comes out through the face. It is speech in the form of Vykhari,
The presiding deity of speech is Divine mother. That's why she is called a Vagvadini. In Mantra Shastra, there is a Vagvadini Mantra with thirteen syllables.